Tijdens een stijlvol lanceringsevenement in New York komen insiders uit de branche samen om strips van een nieuwe geur te testen – een complexe mix van rokerige vetiver, frisse bergamot en warme amber. De zaal gonst van waardering en discussies over sillage en dry-down. Niemand stelt de vraag die tien jaar geleden onvermijdelijk zou zijn geweest: "Maar is het voor mannen of vrouwen?"
Deze scène, die zich steeds vaker afspeelt in de parfumwereld, vertegenwoordigt een stille revolutie. Traditionele gendergrenzen in de parfumerie – die strikte grenzen tussen 'mannelijke' fougères en 'vrouwelijke' bloemengeuren – vervagen als topnoten in de zomerlucht.
De geur van vrijheid
Het moderne parfumlandschap lijkt nauwelijks nog op de roze en blauwe, gescheiden toonbanken van warenhuizen uit het verleden. De meest innovatieve parfumhuizen van vandaag promoten geuren die verder gaan dan de binaire lijn, creaties die het individu aanspreken in plaats van ideeën over mannelijkheid of vrouwelijkheid.
Parfumeur Linda Sivrican van Capsule Parfums verwoordt het simpel: "Geur kent geen geslacht. Dat heeft het nooit gehad. Het was marketing die dat onderscheid creëerde."
Historische gegevens ondersteunen deze visie. Het concept van genderspecifieke parfums is relatief recent en ontstond vooral begin 20e eeuw, toen merken probeerden markten te segmenteren en hun verkoop te stimuleren. Vóór die omslag was parfum gewoon parfum, gewaardeerd om zijn complexiteit en karakter in plaats van om de vermeende genderidentiteit.
De fles breken
De huidige uniseks-parfumbeweging draait niet alleen om marketingneutraliteit – het gaat om het bewust afwijzen van onnodige beperkingen. Merken zoals Le Labo, Byredo, Parfums Les Vides Anges en DS & Durga hebben hun identiteit opgebouwd rond geuren die zich niet laten categoriseren, gepresenteerd in minimalistische flesjes die op subtiele wijze traditionele gendersymbolen afwijzen.
"Het interessante is niet dat we 'unisex' geuren creëren," merkt Ben Gorham, oprichter van Byredo, op. "Het is dat we in de eerste plaats nooit rekening hebben gehouden met gender. De geur zelf – het verhaal, de emotionele resonantie – dát is wat telt."
Deze filosofie spreekt vooral jongere consumenten aan, die vastgelegde genderrollen steeds meer zien als ouderwetse beperkingen in plaats van natuurlijke scheidingen. Voor Generatie Z en millennials is de vrijheid om geuren te kiezen op basis van persoonlijke voorkeur in plaats van maatschappelijke verwachtingen een kleine maar belangrijke bevrijding.
Chemische aantrekkingskracht
De verschuiving van de industrie naar genderloze geuren weerspiegelt ook een dieper begrip van hoe geur eigenlijk werkt. De chemie van aantrekkingskracht is fantastisch complex en wordt veel meer beïnvloed door de individuele lichaamschemie, persoonlijke geschiedenis en culturele context dan door het vasthouden aan genderspecifieke parfumfamilies.
Dr. Avery Gilbert, sensorisch psycholoog en auteur van "What the Nose Knows", legt uit: "Het idee dat bepaalde geuren inherent mannelijk of vrouwelijk zijn, is pure culturele constructie. Er is niets intrinsiek 'mannelijks' aan sandelhout of 'vrouwelijks' aan jasmijn. Deze associaties zijn aangeleerd, niet aangeboren."
Dit inzicht heeft parfumeurs de mogelijkheid gegeven om genuanceerdere composities te creëren. De meest opvallende geuren van vandaag bevatten vaak onverwachte combinaties die jaren geleden nog als grensoverschrijdend werden beschouwd: bloemen verdonkerd met leer, zoete gourmands vermengd met rook en kruiden.
Buiten het binaire
De opkomst van genderloze parfumerie loopt parallel met bredere culturele verschuivingen rond genderexpressie. Nu de maatschappij gender steeds meer als een spectrum in plaats van een binair spectrum erkent, bieden deze geuren een kleine maar tastbare manier om die veranderlijkheid tot uitdrukking te brengen.
"Een parfum kiezen op basis van persoonlijke voorkeur in plaats van genderverwachtingen is een stille daad van authenticiteit", merkt cultuurjournalist Jacob Gallagher op. "Het gaat erom te zeggen: 'Dit vind ik mooi' in plaats van: 'Dit is wat iemand zoals ik zou moeten dragen.'"
Deze beweging naar authenticiteit reikt verder dan de flacon. Veel parfumhuizen presenteren hun geuren nu op modellen van alle genders, of richten zich simpelweg op de geur zelf, waardoor het verhaal van de geur centraal staat in plaats van het genderspecifieke lichaam dat de geur draagt.
De toekomst ruikt anders
Nu we dieper in dit nieuwe parfumtijdperk duiken, is de vraag niet of genderloze parfumerie zal blijven groeien, maar of het genderspecifieke parfumconcept uiteindelijk helemaal zal verdwijnen.
Het antwoord ligt waarschijnlijk ergens in het midden. Hoewel de rigide genderonderscheidingen van vroeger vervagen, blijft persoonlijke identiteit – inclusief genderidentiteit – een belangrijk aspect van hoe we onszelf uiten. Wat naar voren komt, is niet de afwezigheid van gender in geuren, maar juist de vrijheid om er op je eigen voorwaarden mee om te gaan.
Dat is uiteindelijk misschien wel het meest revolutionaire aspect van allemaal: niet dat we een nieuwe categorie 'unisex'-geuren hebben gecreëerd, maar dat we langzaam terugkeren naar een wereld waarin geur gewoon een geur is, gekozen niet om wie we zouden moeten zijn, maar om wie we daadwerkelijk zijn.
